Kiểm tra chuyên ngành ở cửa khẩu lớn nhất nước: Chuyển biến tích cực

Ngồi máy lạnh chờ kết quả

Theo chân nhân viên DN Nhập khẩu hàng hóa thực hiện thủ tục đăng kí KTCN tại cảng Cát Lái vào ngày đầu tuần, chúng tôi nhận rõ sự  thuận lợi của DN khi thực hiện các bước thủ tục KTCN ngay tại cửa khẩu.

Sau khi hoàn thành các thủ tục đăng kí, ngồi chờ kết quả tại phòng KTCN của Cơ quan Thú y vùng 6, anh Phạm Văn Thảo, Công ty Xuất nhập khẩu Lâm nông thủy sản Sài Gòn chi nhánh Đồng Nai  cho biết, vừa đăng kí xong việc KTCN đối với lô hàng nguyên liệu Nhập khẩu. Nếu như trước đây, khi chưa có văn phòng KTCN tại cảng, DN làm thủ tục hải quan ở cửa khẩu phải chạy 15 km về trung tâm TP.HCM để đăng kí KTCN đối với hàng Nhập khẩu, sau đó trở lại cửa khẩu xuất trình hàng cho cơ quan KTCN lấy mẫu kiểm tra. Sau khi có kết quả KTCN, DN lại mang kết quả kiểm tra tới cửa khẩu nộp cho cơ quan Hải quan để thông quan hàng hóa. Vì vậy thời gian thông quan hàng hóa phải mất từ 1-2 ngày. Nay DN thực hiện đăng ký KTCN ngay tại cảng và ngồi phòng máy lạnh để chờ lấy kết quả, bổ sung hồ sơ thực hiện thông quan hàng hóa.

Theo anh Thảo, việc 8 cơ quan  KTCN bố trí văn phòng làm việc ngay tại cửa khẩu đã tạo thuận lợi rất nhiều cho DN trong quá trình thực hiện các quy định về KTCN đối với hàng hóa NK như: Rút ngắn thời gian đi lại, thời gian hàng hóa phải lưu kho, lưu bãi tại cảng của DN bằng việc lấy, cấp đăng ký KTCN, lấy mẫu và trả kết quả kiểm tra tại một địa điểm ở cửa khẩu. Hầu hết kết quả kiểm tra thú y đều được trả ngay trong ngày.

Dẫn chúng tôi đi khảo sát tại một số đơn vị KTCN tại cảng Cát Lái, chị Dương Thị Mỹ Hạnh, Phó đội trưởng Đội thủ tục hàng hóa nhập - Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, từ khi các cơ quan KTCN triển khai văn phòng hoạt động tại cảng Cát Lái đến nay, các đơn vị bố trí nhân viên hoạt động, trang bị máy móc phục vụ công việc đầy đủ. Các DN đăng kí KTCN tại đây khá thuận lợi, chưa thấy có sự phàn nàn, kêu ca gì từ phía DN. Tại văn phòng KTCN của Trung tâm Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3, anh Nguyễn Ngọc Sơn, Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Toàn Cầu đang hoàn tất thủ tục đăng kí KTCN cho mặt hàng ống thép cho biết, trước đây DN thường Nhập khẩu hàng với cảng đích ở Phước Long- Thủ Đức, lần này nhập hàng về cảng Cát Lái DN thực hiện đăng kí giấy chứng nhận KTCN ngay tại cửa khẩu, rất nhanh chóng và thuận lợi.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện Trung tâm Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 cho biết, các DN thực hiện đăng kí tại văn phòng cảng Cát Lái sẽ được thông báo ngay cho Trung tâm để cử người lấy mẫu, thực hiện các khâu lấy mẫu, kiểm tra theo quy định. Tuy nhiên, do phân công công việc của các DN, nên đa số các DN đăng ký kiểm tra tại trụ sở của các cơ quan KTCN tại trung tâm thành phố.

Giám đốc Công ty CP Vận tải và dịch vụ Hàng hải Trần Việt Huy nhận định, mỗi ngày DN có 3-5 lô hàng liên quan đến KTCN, trong đó hơn một nửa số này phải chịu kiểm tra của 2-3 cơ quan KTCN. Trước đây, DN phải đến các cơ quan KTCN lấy giấy đăng kí KTCN, sau đó mới đến cửa khẩu thực hiện… như vậy, DN phải chạy đi chạy lại nhiều lần. Việc phải chạy 2-3 cơ quan KTCN trong điều kiện giao thông đông đúc hiện nay rất khó khăn với DN. Từ khi có địa điểm KTCN tập trung, ngay tại cửa khẩu DN có thể  lấy giấy chứng nhận, lấy mẫu, lấy kết quả của nhiều cơ quan KTCN ngay tại một điểm.

Rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí cho DN

Thực hiện Quyết định số 2026/QĐ-TTg ngày 17-11-2015 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 15-1-2016, Cục Hải quan TP.HCM đã khai trương hai địa điểm KTCN tập trung của các cơ quan KTCN tại cảng Cát Lái và sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, với 8 cơ quan KTCN tham gia. Sau hơn 2 tháng thực hiện, với sự tham gia tích cực của các đơn vị, như: DN kinh doanh cảng, cơ quan kiểm tra chuyên ngành, cơ quan Hải quan và cộng đồng DN, thủ tục KTCN đã có nhiều chuyển biến rõ rệt, tạo thuận lợi, rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí cho DN. Trong đó, việc kiểm tra an toàn thực phẩm đối với thực phẩm quà biếu cá nhân chuyển qua đường CPN đạt hiệu quả cao. Tất cả các hàng hóa đều được kiểm tra và có kết quả ngay tại chỗ, giải tỏa được vướng mắc lớn tại khu vực này đối với hàng quà biếu cá nhân Nhập khẩu.

Tại cảng Cát Lái, theo đánh giá của các DN Nhập khẩu nếu việc đăng ký, lấy mẫu và trả kết quả KTCN tại địa điểm tập trung thì thời gian thông quan sẽ giảm bớt từ 2-3 ngày; đối với những trường hợp kiểm tra bằng cảm quan, kiểm tra hồ sơ, kiểm tra bằng các thiết bị không phá hủy và kết quả được trả ngay tại địa điểm thì hàng hóa sẽ được thông quan ngay sau khi có kết quả kiểm tra.

Trong hơn 2 tháng triển khai, mới có 280 trường hợp đăng kí tại cảng trên tổng số 5.320 trường hợp đăng ký KTCN tại Trung tâm 3. Theo nhận định của cơ quan Hải quan, số DN tham gia thực hiện tại địa điểm KTCN tập trung ít hơn dự kiến vì nhiều lý do, như: Việc đăng ký kiểm tra thường được thực hiện trước khi hàng về cảng và do một bộ phận nghiệp vụ khác của DN thực hiện, nên đa số các DN đăng ký kiểm tra tại trụ sở của các cơ quan KTCN tại trung tâm thành phố thuận tiện hơn vì khoảng cách từ trung tâm thành phố đến các cảng khá xa. Chẳng hạn trong số hơn 16.000 hồ sơ đăng kí KTCN thì chỉ có trên 900 hồ sơ đăng kí tại địa điểm KTCN tại cảng; Việc trả kết quả KTCN qua Cổng thông tin một cửa quốc gia hiện nay chưa được các bộ, ngành triển khai rộng rãi, trong khi đó việc sử dụng kết quả KTCN bằng văn bản lại vướng con dấu hành chính đặt ở trụ sở cơ quan KTCN trong thành phố, do đó DN phải đến nhận kết quả tại trụ sở cơ quan KTCN.  Một số cơ quan KTCN có mặt tại địa điểm KTCN nhưng chưa tăng cường năng lực để thực hiện KTCN vì khó khăn về nhân sự và không hiệu quả về mặt kinh tế hoặc chờ cơ quan chủ quản triển khai Cổng thông tin một cửa quốc gia (Trung tâm Khảo, Kiểm nghiệm và Kiểm định Giống vật nuôi, Thức ăn chăn nuôi). Nhiều DN khi được mang hàng về bảo quản, nhưng chưa cần sử dụng hàng, cũng không vội vàng nhận kết quả KTCN để hoàn tất thủ tục hải quan.

Sẽ phát triển thêm các địa điểm KTCN

Để phát huy hiệu quả của các địa điểm KTCN tập trung, Cục Hải quan TP.HCM sẽ sơ kết hoạt động của 2 địa điểm trên, đồng thời tổ chức hội thảo chuyên đề về kiểm tra an toàn thực phẩm đối với thực phẩm Nhập khẩu làm thủ tục qua các cảng TP.HCM để hoàn thiện và phát triển các địa điểm KTCN tập trung tại các cảng lớn của thành phố. Tiếp tục củng cố và phát triển các địa điểm KTCN hiện có, xem xét phát triển thêm các địa điểm tại các cửa khẩu khác, tiến tới hình thành khu vực làm việc tập trung các cơ quan KTCN có cơ sở vật chất kỹ thuật đủ năng lực đáp ứng với yêu cầu của hoạt động KTCN tại cửa khẩu. Cơ quan kinh doanh cảng bố trí mặt bằng làm việc rộng hơn, vị trí thuận tiện hơn cho các cơ quan KTCN hoạt động cũng như giao dịch của DN Xuất nhập khẩu tại đây; các cơ quan KTCN tăng cường năng lực (nhân sự, máy móc thiết bị...) để thực hiện kiểm tra, công bố kết quả KTCN tại cửa khẩu.

Bên cạnh đó, Cục Hải quan TP.HCM kiến nghị, cần ứng dụng công nghệ thông tin để kết nối, trao đổi thông tin giữa các cơ quan có liên quan tại các địa điểm KTCN tập trung để theo dõi và xử lý những lô hàng KTCN trong lúc Cổng thông tin một cửa quốc gia chưa được sử dụng rộng rãi. Bộ Tài chính với tư cách là đơn vị chủ trì thực hiện Đề án, có ý kiến với các bộ, ngành liên quan sớm thực hiện các nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu. Hoàn thiện và triển khai Cổng thông tin điện tử quốc gia trong tất cả các lĩnh vực KTCN. Phát triển Đại lý làm thủ tục hải quan về số lượng lẫn chất lượng, giúp DN thuận lợi trong việc làm thủ tục hải quan và hỗ trợ cơ quan Hải quan nâng cao công tác quản lý.

Lê Thu