Câu chuyện thủ tục, thời gian thông quan hàng hóa Xuất nhập khẩu lại “nóng” khi gần đây trong một Hội nghị DN ở  khu vực phía Nam, DN lại “kêu” về việc chậm được thông quan. Giống như một việc tất yếu, hiển nhiên diễn ra nhiều năm qua cứ có tiếng “kêu” như vậy (về thủ tục, thời gian thông quan), dư luận lại “gõ đầu” cơ quan Hải quan. Nhưng thủ tục, thời gian thông quan hàng hóa Xuất nhập khẩu không phải chỉ mình cơ quan Hải quan quyết định!

Tháng 9-2014, lần đầu tiên Tổng cục Hải quan công bố kết quả đo thời gian giải phóng hàng hóa XNK. Kết quả công bố vào thời điểm đó chỉ rõ, thời gian cơ quan Hải quan chỉ chiếm khoảng 28% trong tổng thời gian thông quan hàng hóa XNK.

Vậy 72% khoảng thời gian còn lại nằm ở đâu?

Thời gian này phụ thuộc vào việc xử lý thủ tục của cơ quan kinh doanh cảng/quản lý cửa khẩu, DN làm thủ tục giao nhận/logistic, cơ quan quản lý chuyên ngành có liên quan đến quá trình làm thủ tục hàng hóa XNK... Và có lẽ những người trực tiếp đi làm thủ tục, những cơ quan trực tiếp đưa ra các quy định, quy trình kiểm tra hàng hóa XNK cũng hiểu được điểu này.

Như câu chuyện kiểm định thép nhập khẩu mà DN vừa nêu ở Hội nghị trên. Lãnh đạo chính quyền và DN “đòi” Hải quan phải kiểm định ngay tại cửa khẩu. Nhưng rõ ràng điều này ngoài tầm với của Hải quan.

logistics đông dương - đơn vị cũng cấp dịch vụ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu tại Hà Nội

Nói như vậy không có nghĩa cơ quan Hải quan đứng ngoài cuộc trước khó khăn của cộng đồng DN

Còn nhớ, trong buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ với Tổng cục Hải quan vào ngày 9-7-2014, về cải cách thủ tục hành chính, Tổng cục Hải quan đã báo cáo người đứng đầu Chính phủ về khó khăn, thực trạng và giải pháp tháo gỡ liên quan đến cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa Xuất nhập khẩu, trong đó có hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành. Ghi nhận ý kiến của cơ quan Hải quan, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan xây dựng Đề án giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK. Ngày 17-11-2015, Đề án được Thủ tướng ký ban hành tại Quyết định 2026/QĐ-TTg. Thực hiện Quyết định này, Tổng cục Hải quan khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành thực hiện địa điểm kiểm tra chuyên ngành tập trung tại cửa khẩu ở 7 địa bàn XNK trọng điểm: Hải Phòng, TP.HCM, Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Đà Nẵng.

Mặt khác, để đơn giản hóa về hồ sơ liên quan đến hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, Tổng cục Hải quan cũng tích cực đẩy nhanh việc thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia, kết nối Cơ chế một cửa ASEAN.

Thời gian chưa nhiều để tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ, nhưng để làm được những công việc như trên cũng đã là một cố gắng rất lớn của ngành Hải quan. Bởi, Hải quan không chỉ tạo sự chuyển động trong nội bộ mà còn phải thúc đẩy sự cải tiến của nhiều bộ, ngành. Còn nhớ, để kéo được nhiều bộ, ngành vào thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia, Đề án kiểm tra chuyên ngành, lãnh đạo Tổng cục Hải quan phải nhiều lần “xin” làm trực tiếp với Bộ trưởng các bộ liên quan vì con đường hành chính, phối hợp không hiệu quả.

Kể ra chi tiết như trên để thấy được nỗ lực, đóng góp đáng kể của Hải quan trong thúc đẩy cải cách thủ tục, giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK. Và việc quy trách nhiệm cho  cơ quan Hải quan về thủ tục, thời gian thông quan XNK như vừa qua là chưa thỏa đáng, chưa khách quan.

 Thái Bình / Báo Hải Quan