Vận đơn đường biển - Bill of Lading là gì?

Vận đơn đường biển là chứng từ chuyên chở hàng hoá bằng đường biển do người chuyên chở hoặc đại diện của người chuyên chở phát hành cho người gửi hàng sau khi hàng hoá đã được xếp lên tầu hoặc sau khi nhận hàng để xếp.

1. Chức năng của vận đơn đường biển

Theo điều 81 Bộ Luật hàng hải, vận đơn có 3 chức năng chính:

- Là một biên lai của người chuyên chở xác nhận là họ đã nhận hàng để chở.

- Là một bằng chứng về những điều khoản của một hợp đồng vận tải đường biển.

- Là một chứng từ sở hữu hàng hóa.

2. Tác dụng của vận đơn đường biển

- Thứ nhất, vận đơn là cơ sở pháp lý điều chỉnh mối quan hệ giữa người xếp hàng, nhận hàng và người chuyên chở.
- Thứ hai, vận đơn là căn cứ để khai hải quan và làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá thành trách nhiệm của mình như quy định trong hợp đồng mua bán ngoại thương (vận đơn).
- Thứ ba, vận đơn cùng các chứng từ khác của hàng hoá lập thành bộ chứng từ thanh toán tiền hàng.
- Thứ tư, vận đơn là chứng từ quan trọng trong bộ chứng từ khiếu nại người bảo hiểm, hay những người khác có liên quan.
- Thứ năm, vận đơn còn được sử dụng làm chứng từ để cầm cố, mua bán, chuyển nhượng hàng hoá ghi trên vận đơn .......

3. Phân loại vận đơn đường biển

Vận đơn đường biển rất đa dạng, phong phú, được sử dụng vào những công việc khác nhau tuỳ theo nội dung thể hiện trên vận đơn. Trong thực tiễn buôn bán quốc tế, có rất nhiều căn cứ để phân loại vận đơn, cụ thể như:

Căn cứ vào tình trạng xếp dỡ hàng hóa:

+ Vận đơn đã xếp hàng (shipped on board bill of lading)

+ Vận đơn nhận hàng để xếp (received for shipment bill of lading)

Căn cứ vào quyền chuyển nhượng sở hữu hàng hoá ghi trên vận đơn:

+ Vận đơn đích danh (straight bill of lading),

+ Vận đơn vô danh hay còn gọi là vận đơn xuất trình (bill of lading to bearer)

+ Vận đơn theo lệnh (bill of lading to order of...)

Căn cứ vào phê chú của thuyền trưởng trên vận đơn:

+ Vận đơn hoàn hảo (Clean bill of lading)

+ Vận đơn không hoàn hảo (unclean of lading)

Căn cứ vào hành trình của hàng hoá:

+ Vận đơn đi thẳng (direct bill of lading)

+ Vận đơn chở suốt (through bill of lading)

+ Vận đơn vận tải liên hợp hay vận đơn đa phương thức (combined transport bill of lading or multimodal transport bill of lading).

Căn cứ vào phương thức thuê tàu chuyên chở:

+ Vận đơn tàu chợ (liner bill of lading)

+ Vận đơn tàu chuyến (voyage bill of lading) hay vận đơn container (container of lading).

Căn cứ vào giá trị sử dụng và lưu thông:

 + Vận đơn gốc (original bill of lading)

+ Vận đơn copy (copy of lading)

4. Nội dung của vận đơn đường biển

Vận đơn có nhiều loại do nhiều hãng tàu phát hành nên nội dung vận đơn cũng khác nhau. Vận đơn được in thành mẫu, thường gồm 2 mặt, có nội dung chủ yếu như sau:

Mặt thứ nhất thường gồm những nội dung:

5. Qui tắc quốc tế điều chỉnh vận đơn đường biển

- Công ước quốc tế để thống nhất một số thể lệ về vận đơn đường biển, gọi tắt là Công ước Brussels 1924 và hai Nghị định thử sửa đổi Công ước Brussels 1924 là :

Giấy gửi hàng đường biển (seaway bill)

Vận đơn là một trong những chứng từ quan trọng nhất của mua bán quốc tế khi hàng hoá được vận chuyển bằng đường biển. Tuy vậy, dần dần vận đơn đã bộc lộ nhiều nhược điểm như:
Thứ nhất, nhiều khi hàng hoá đã đến cảng dỡ hàng nhưng người nhận không có vận đơn (B/L) để nhận hàng vì thời gian hành trình của hàng hoá trên biển ngắn hơn thời gian gửi bill từ cảng xếp hàng đến cảng dỡ hàng.
Thứ hai, B/L không thích hợp với việc áp dụng các phương tiện truyền số liệu hiện đại tự động (fax, teleax...) bởi việc sử dụng B/L trong thanh toán, nhận hàng.... đòi hỏi phải có chứng từ gốc.
Thứ ba, việc in ấn B/L đòi hỏi nhiều công sức và tốn kém bởi chữ in mặt sau của B/L thường rất nhỏ, khoảng 0,3mm để chống làm giả
Thứ tư, việc sử dụng B/L có thể gặp rủi ro trong việc giao nhận hàng hoá (nếu đơn vị bị mất cắp) vì B/L là chứng từ sở hữu hàng hoá....Như vậy một loại chứng từ mới có thể thay thế được cho B/L và có chức năng tương tự như B/L đã ra đời. Ðó là giấy gửi hàng đường biển (seaway bill). Sử dụng seaway bill có thể khắc phục được những tồn tại đã phát sinh của B/L.

+ Thứ nhất, khi sử dụng seaway bill người nhận hàng có thể nhận được hàng hoá ngay khi tầu đến cảng dỡ hàng hoá mà không nhất thiết phải xuất trình vận đơn đường biển gốc vì seaway bill không phải là chứng từ sở hữu hàng hoá.
+ Thứ hai, seaway bill không phải là chứng từ sở hữu hàng hoá, do đó người ta không nhất thiết phải gửi ngay bản gốc cho người nhận hàng ở cảng đến mà có thể gửi bản sao qua hệ thống truyền số liệu tự động. Như vậy đồng thời với việc xếp hàng lên tầu, người xuất khẩu có thể gửi ngày lập tức seaway bill cho người nhận hàng trong vòng vài phút. Người nhận hàng cũng như người chuyên chở không phải lo lắng khi giao nhận mà không có chứng từ.
+ Thứ ba, khi sử dụng seaway bill, việc in các điều khoản bằng chữ rất nhỏ ở mặt sau được thay thế bằng việc dẫn chiếu đến các điều kiện, quy định liên quan đến vận chuyển ở mặt trước bằng một điều khoản ngắn gọn. Mặt khác người chuyên chở chỉ cần phát hành 1 bản gốc seaway bill trong khi phải phát hành tối thiểu 1 bộ 3 bản gốc nếu sử dụng B/L.
+ Thứ tư, seaway bill cho phép giao hàng cho một người duy nhất khi họ chứng minh họ là người nhận hàng hợp pháp.

Ðiều này giúp cho các bên hữu quan hạn chế được rất nhiều rủi ro trong việc giao nhận hàng, không những thế, vì seaway bill không phải là chứng từ sở hữu hàng hoá nên khi bị mất hay thất lạc thì cũng không ra hậu quả nghiêm trọng nào.
Tuy nhiên, seaway bill không phải là không có những hạn chế như seaway bill cản trở mua bán quốc tế (vì seaway bill là rất phức tạp và khó khăn khi người chuyên chở và người nhận hàng là những người xa lạ, mang quốc tịch khác nhau; luật quốc gai của một số nước và công ước quốc tế chưa thừa nhận seaway bill như một chứng từ giao nhận hàng.... ở Việt Nam, việc áp dụng seaway bill vận còn rất mới mẻ, mặc dù đã có cơ sở pháp lý để áp dụng Seaway bill. 

Mọi thắc mắc, đóng góp ý kiến, tư vấn về dịch vụ vận chuyển hàng hóa, vui lòng liên hệ với ILT qua hotline hoặc hotmail sau:

Tel: (+84)912 213 988

Email: support@iltvn.com

Website: https://iltvn.com/

Facebook: https://www.facebook.com/logisticsdongduong/

 

Xem thêm: Vận chuyển đường hàng không; Vận chuyển đường biển; Vận chuyển đường b; Dịch vụ Hải quan; Vận chuyển hàng hóa quốc tế; Vận Chuyển hàng siêu trường, siêu trọng.